Σύμφωνα με επιστημονικές αποδείξεις, οι πολλές στροφές στα πόδια με πολύ ελαφριές ταχύτητες σπαταλά περισσότερη ενέργεια. Όταν ποδηλατείτε με λάθος ρυθμό, τότε το μεγαλύτερο μέρος της προσπάθειάς σας πάει στην κίνηση των ποδιών και όχι στην μετακίνηση του ποδηλάτου.

Αν οποιοσδήποτε ποδηλάτης προσπαθήσει να αντιγράψει τον υψηλό ρυθμό περιστροφής των ποδιών που έχουν οι επαγγελματίες αθλητές, αλλά δεν χρησιμοποιεί βαριές ταχύτητες, τότε το μόνο που καταφέρνει είναι να ξοδέψει το 60% της ενέργειάς του, σύμφωνα με μια έρευνα στο Πανεπιστήμιο Φυσιολογίας της Οξφόρδης.

Αρκετοί ποδηλάτες δείχνουν να εξοικονομούν την ενέργειά τους ενστικτωδώς επιλέγοντας τις πιο άνετες ταχύτητες, αλλά μερικά έξυπνα πειράματα αποκάλυψαν τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό.

Μέτρησαν την κατανάλωση οξυγόνου σε δέκα εθελοντές καθώς έκαναν πετάλι σε ένα εργόμετρο για να δουν την δύναμη που βάζουν στο στατικό ποδήλατο. Την ίδια στιγμή, ένα 3D υπέρυθρο βίντεο, επέτρεψε στους ερευνητές να υπολογίσουν πόση δύναμη χρησιμοποιούσαν τα «πειραματόζωα» για να κινούν τα πόδια τους.

Σε προσπάθειες χαμηλής έντασης 50W, διαπίστωσαν ότι αν κινούσαν τα πόδια τους σε έναν ρυθμό 110 περιστροφών ανά λεπτό (cadence), κατά το ελάχιστο 60% της δύναμης τους πήγαινε μόνο στην κίνηση των άκρων τους που περιλαμβάνει: τους μηρούς, τα γόνατα και τα πόδια, ενώ μόνο το 40% της δύναμης πήγαινε στα πετάλια. Ήταν πραγματικά ένας πολύ αναποτελεσματικός τρόπος πεταλαρίσματος. Τα 50W είναι πολύ ήπια ποδηλασία σε ευθεία, ή σε ελαφριά κατωφέρεια με ευνοϊκό άνεμο.

Σε αντίθεση με το πείραμα, ο Chris Froome (νικητής του φετινού Tour de France), είχε έναν ρυθμό περιστροφής 97 στροφών ανά λεπτό στην ανάβαση του La Pierre Saint Martin, την 10η ημέρα του TdF. Ήταν η δεύτερη διαδρομή που κέρδιζε και ξαναέπαιρνε το yellow jersey. Η απόδοσή του όμως ήταν 390W, με σχέση μετάδοσης 52/38 -κάτι πολύ μακριά από χαλαρό ή ελαφρύ.

Οι φυσιολόγοι γνωρίζουν ότι η αποτελεσματικότητα των μυών εξαρτάται από την ταχύτητα την οποία μπορούν να συσπώνται οι μύες. Αν επιλέξετε μια ταχύτητα και έναν ρυθμό περιστροφής που επιτρέπει τους μύες σας να συσπώνται στο 1/3 της μέγιστης ταχύτητάς τους, τότε αυτόματα μεγιστοποιείτε και την παραγωγή δύναμης.

Δεν είναι δυνατόν να μετρηθεί πόση ενέργεια καταναλώνει το σώμα ανά πάσα στιγμή, οπότε η μέτρηση πρόσληψης οξυγόνου είναι ένας καλός δείκτης. Η συμβατική εξίσωση για να υπολογιστεί αυτό έχει δημιουργηθεί από το Αμερικάνικο Κολέγιο Αθλητιατρικής και περιλαμβάνει την μάζα του σώματος και τον εξωτερικό ρυθμό εργασίας. Έκπληξη όμως προκαλεί πως για τις δοκιμές που γίνονται σε εργόμετρο (σταθερό ποδήλατο που μπορεί να μετρήσει την δύναμη που παράγει ο αναβάτης) δεν υπάρχει σαν μεταβλητή ο ρυθμός περιστροφής των ποδιών (cadence).

Η αποδοτικότητα των εθελοντών του παραπάνω πειράματος, ήταν μέρος μιας πιο σημαντικής έρευνας που είχε σαν σκοπό την εύρεση τρόπων βελτίωσης των αθλητικών επιστημόνων στον υπολογισμό της ενέργειας που καταναλώνεται σε εργόμετρα. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να προβλεφθεί η απόδοση των επαγγελματιών αθλητών και αν γίνουν πιο ακριβείς θα μπορούσε να τους βοηθήσει να γίνουν γρηγορότεροι.

Οι δοκιμές όμως αυτές βασίζονται σε ένα περιορισμένο σύνολο μετρήσεων, οι οποίες μπαίνουν σε μια εξίσωση για να προσεγγίσουν την πρόσληψη οξυγόνου (VO2) επειδή αυτός είναι ο μόνος τρόπος να υπολογιστεί πόσο καλά αποδίδει το σώμα τους.

Σε πειράματα και δοκιμές που έγιναν έδειξαν πως όταν προστεθεί ο ρυθμός περιστροφής των πεταλιών μπορεί να βελτιωθεί η ακρίβεια της εξίσωσης σχετικά με την το πόσο καλά αποδίδει ένας αναβάτης όταν βρίσκεται λίγο κάτω από την μέγιστη πρόσληψη VO2.

Το συμπέρασμα που καταλήγουμε είναι πως ο ρυθμός περιστροφής των πεταλιών είναι ένας σημαντικός και καθοριστικός παράγοντας της κατανάλωσης οξυγόνου κατά την διάρκεια άσκησης και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν γίνεται πρόβλεψη αυτής.

Κατά κάποιο τρόπο είναι η εξήγηση της επιστήμης για αυτά που έχουν μάθει οι ποδηλάτες από την εμπειρία τους.

Οι αθλητές και οι προπονητές τους γνωρίζουν πολύ καλά τις επιπτώσεις που έχει ο σωστός ρυθμός περιστροφής των πεταλιών κατά την ποδηλασία και περνάνε αρκετό χρόνο κάνοντας διάφορες δοκιμές ώστε να προσαρμόσουν τον ρυθμό τους, έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη από την προπόνησή τους. Από επιστημονικής απόψεως, ακόμη προσπαθούν να εξηγήσουν τους μηχανισμούς που προκαλούν τις διαφορές. Γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, όταν σκέφτονται πως το ποδήλατο είναι κάτι πολύ απλό σαν άσκηση.

Ακόμη παραμένει άλυτο μυστήριο για την επιστήμη όμως. Οι ποδηλάτες δεν επιλέγουν να χρησιμοποιούν τους ρυθμούς περιστροφής που τους υποδεικνύουν οι επιστήμονες, ρυθμοί που έχουν υπολογίσει πως θα είναι πιο οικονομικοί στην κατανάλωση οξυγόνου. Αντιθέτως, επιλέγουν να γυρνάνε τα πόδια τους ταχύτερα.

Τέλος, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να αποδείξουν τους λόγους για τους οποίους οι ποδηλάτες επιλέγουν να χρησιμοποιούν υψηλότερους ρυθμούς περιστροφής πεταλιών, από ότι οι σημερινές επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι είναι πιο αποδοτικές. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι πως κανένας επαγγελματίας αθλητής δεν θα ξοδέψει την ενέργειά του πεταλάρωντας σε πολύ γρήγορο ρυθμό με κάποια ελαφριά ταχύτητα.

• Tags: cadence, vo2, πεταλάρισμα, σωστός ρυθμός περιστροφής