Η γεωμετρία -και όχι δεν εννοούμε την Ευκλείδεια- ενός ποδηλάτου είναι το Α & Ω όσον αφορά την συμπεριφορά του. Όλες οι εταιρίες δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην γεωμετρία των ποδηλάτων τους είτε είναι θέμα μάρκετινγκ είτε θέμα απόδοσης και ουσίας. Όροι όπως headtube angle, chainstays, top tube ίσως τώρα να σας φαίνονται περίεργοι αλλά σίγουρα σε λίγη ώρα δεν θα σας φοβίζουν πλέον.
Η γεωμετρία των ποδηλάτου βουνού είναι ένα σύνολο μετρήσεων μηκών και γωνιών. Είναι αυτή που επηρεάζει την αίσθηση του ποδηλάτου περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Είναι ο λόγος που υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες ποδηλάτων. Δεν μπορείς με ένα cross-country ποδήλατο να τρέξεις σε αγώνα downhill. Όσο ανθεκτικά ανταλλακτικά και να βάλεις επάνω, όσο καλός αναβάτης και αν είσαι το ποδήλατο είναι σχεδιασμένο για cross-country και στο downhill είναι πολύ έξω από τα νερά του.
Αρκετά όμως με τον πρόλογο ας πάμε στα πιο ενδιαφέροντα.
Headtube angle.
Είναι η γωνία που σχηματίζει το κούτελο με το έδαφος. Όσο πιο κάθετη (steep) είναι αυτή η γωνία τόσο καλύτερα ένα ποδήλατο θα στρίβει και θα ανεβαίνει. Μια πιο ανοικτή (slack) γωνία είναι πιο αργή κατά το στρίψιμο και χειρότερη κατά την ανηφόρα, αλλά δίνει εξαιρετική σταθερότητα στις υψηλές ταχύτητες. Ένα τυπικό ποδήλατο cross-country έχει συνήθως μια γωνία κάπου στις 71 μοίρες. Ένα downhill ποδήλατο έχει αρκετά πιο ανοικτή γωνία κάπου στις 65 μοίρες.
Wheelbase.
Είναι η απόσταση μεταξύ των αξόνων των τροχών. Όσο πιο μεγάλη είναι αυτή η απόσταση τόσο πιο σταθερό γίνεται το ποδήλατο στις υψηλές ταχύτητες. Όμως, αυτή η σταθερότητα, θυσιάζει την ευελιξία του ποδηλάτου στις χαμηλές ταχύτητες. Αντιθέτως, ένα πιο κοντό wheelbase κάνει το ποδήλατο ζωντανό και πιο γρήγορο κατά το στρίψιμο. Μακρύτερα wheelbase συνήθως συναντάμε στα ποδήλατα downhill, γιατί είναι πολύ σημαντική η αυξημένη σταθερότητα.
Chainstay Length.
Το μήκος των chainstays επηρεάζει άμεσα το μήκος του wheelbase που με την σειρά του επηρεάζει την ευελιξία και την σταθερότητα. Πιο κοντά chainstays κάνουν το ποδήλατο πιο αστραπιαίο. Επίσης, τα κοντά chainstays κάνουν ένα ποδήλατο πιο εύκολο να σηκωθεί σούζα, να ισορροπήσει στον πίσω τροχό, να πηδήξει από το έδαφος και να είναι πιο ευκολοχείριστο στον αέρα. Αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους που τα dirt jumping ποδήλατα έχουν πολύ κοντά chainstays. Επίσης, το μικρό μήκος των chainstays, επηρεάζει την στιβαρότητα του ποδηλάτου, καθώς δεν επιτρέπει να δημιουργηθεί flex.
Standover Height.
Το ύψος standover είναι ουσιαστικά το καβάλο του ποδηλάτου. Ένα χαμηλό standover ύψος επιβάλλεται στα ποδήλατα βουνού γιατί κανείς δεν θέλει να χτυπήσει την «οικογένεια». Ένα γλίστρημα από τα πετάλια, μπορεί να καταλήξει σε τραγωδία στους άντρες. Ένα χαμηλό standover ύψος, μπορεί να το αποτρέψει κατά μεγάλο βαθμό! Οι dirt jumpers και οι slopestyle αναβάτες προτιμούν ένα πολύ χαμηλό standover ύψος γιατί τους διευκολύνει σε αρκετά κόλπα που κάνουν. Παλαιότερα με ένα χαμηλό Seat tube ερχόταν και το χαμηλό standover ύψος, αλλά πλέον με τις προηγμένες τεχνικές διαμόρφωσης του αλουμινίου (hydroforming) το standover ύψος έχει μειωθεί αισθητά σε σχέση με παλαιότερες γενιές ποδηλάτων.
Bottom Bracket Height.
Το ύψος της μεσαίας τριβής από το έδαφος είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας όταν μιλάμε για το στρίψιμο. Όσο πιο χαμηλά είναι η μεσαία τριβή, τόσο πιο χαμηλά είναι το κέντρο βάρους και τόσο πιο εύκολα στρίβει ένα ποδήλατο. Όμως, η απόσταση είναι ένα θέμα. Αν η μεσαία τριβή είναι πολύ χαμηλά τότε οι βραχίονες, τα πετάλια και το κέλυφος της μεσαίας τριβής είναι επιρρεπείς σε χτυπήματα από πέτρες και άλλα εμπόδια στα μονοπάτια. Επίσης, το ύψος της μεσαίας τριβής χαμηλώνει καθώς το ποδήλατο χρησιμοποιεί την διαδρομή την ανάρτησης. Ένας λόγος που δεν προχώρησαν τα ποδήλατα με διαδρομές 350mm είναι ότι η μεσαία τριβή έπρεπε να τοποθετηθεί πάρα πολύ ψηλά ώστε οι βραχίονες να μην έβρισκαν στο έδαφος όταν θα συμπιεζόταν το ποδήλατο. Αυτό τα έκανε εξαιρετικά ασταθή κατά το στρίψιμο και κατάλληλα μόνο για να πηδάνε από πολύ μεγάλα άλματα.
Top tube Length.
Είναι το μήκος από το κέντρο του Seat tube μέχρι το κέντρο από το head tube σε ευθεία γραμμή και χωρίς να λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας καμπύλες του σκελετού. Ένα κοντύτερο top tube συνήθως μεταφράζεται και σε ένα κοντό wheelbase. Το ιδανικό μήκος του top tube διαφέρει από αναβάτη σε αναβάτη. Τα μεγαλύτερα πλαίσια έχουν και μακρύτερα top tubes. Αναβάτες με μακριά χέρια ή μεγαλύτερο στήθος βρίσκουν να τους ταιριάζει καλύτερα ένα ποδήλατο με μακρύτερο top tube. Αν αγοράσατε ποδήλατο και νιώθετε ότι δεν είναι όπως θα το θέλατε, δοκιμάστε να αλλάξετε το μήκος του λαιμού (stem) όπως και με παλουκόσελα με offset πριν αλλάξετε τον σκελετό ή πάρετε καινούριο ποδήλατο.
Seat tube Angle.
Η γωνία που σχηματίζεται από το seat tube με το έδαφος. Επηρεάζει την θέση του αναβάτη επάνω στο ποδήλατο, άρα και την ευθυγράμμισή του με τα πετάλια την θέση του σε σχέση με τον πίσω τροχό και την θέση του σώματος σε σχέση με το wheelbase. Μια πιο κάθετη γωνία μετακινεί τον αναβάτη πιο μπροστά και του επιτρέπει να πεταλάρει πιο γρήγορα.
