H διατροφή στην ποδηλασία είναι ένα θέμα που δέχεται πολλές ερμηνείες. Μερικοί ποδηλάτες βασίζονται στα συμπληρώματα διατροφής, ενώ άλλοι βασίζονται αποκλειστικά σε πιο φυσικές πηγές βιταμινών και των απαραίτητων στοιχείων μέσω της προσεκτικότερης και ποιοτικότερης διατροφής. Και οι δύο μέθοδοι είναι αποδοτικές αλλά ας δούμε πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα από την κάθε μία!
Συμπληρώματα. Το θέμα της λήψης ή όχι συμπληρωμάτων διατροφής έχει πάρει διαστάσεις από την καθημερινή διαφήμιση που δέχεται κάθε ποδηλάτης, η οποία τον ενθαρρύνει προς την λήψη των συμπληρωμάτων υποσχόμενη μάλιστα και εντυπωσιακή αύξηση των επιδόσεων μέσω της μείωσης του χρόνου αποθεραπείας και της δυνατότητας να πραγματοποιεί περισσότερες και σκληρότερες προπονήσεις. Τις περισσότερες φορές, όμως, είναι πολύ καλύτερα να αναζητήσει κάποιος τι πραγματικά χρειάζεται, παρά να αρχίσει να λαμβάνει συμπληρώματα επειδή «είναι της μόδας» ή επειδή παίρνει και ο «τάδε»!
Μήπως από την άλλη όμως, οι έντονες προπονήσεις όντως δημιουργούν ανεπάρκειες στον οργανισμό για βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία; Γενικώς οι ανάγκες όσων ασχολούνται με την ποδηλασία δεν είναι πολύ μεγαλύτερες από κάποιον που κάνει καθιστική ζωή. Επειδή, όμως, μερικοί έχουν μπει στο «τριπάκι» να παίρνουν συμπληρώματα διατροφής ώστε η απόδοσή τους να είναι πάντα πολύ υψηλή, μια πλασματική έλλειψη μπορεί να προκαλέσει πτώση επιδόσεων η οποία είναι καθαρά ψυχολογικό θέμα και έχει αποδειχθεί από έρευνες.
Πολλοί αναβάτες ακολουθούν την προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη ή recommended daily allowance για τα συμπληρώματα διατροφής, η οποία είναι γενικά μια πολύ καλή πρακτική, ενώ άλλοι πιστεύουν πως καλή είναι η μια δόση, αλλά καλύτερα να πάρω διπλή! Δεν δουλεύουν έτσι όμως τα συμπληρώματα διατροφής.
Η υπερβολική λήψη συμπληρωμάτων είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Ως υπερβολική δόση λογίζονται οι δόσεις οι οποίες είναι 5-10 φορές μεγαλύτερες της προτεινόμενης ημερήσιας λήψης. Τις περισσότερες φορές το μεγαλύτερο μέρος των συμπληρωμάτων που δεν αφομοιώνεται από τον οργανισμό αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσω των ούρων. Η υπερβολική λήψη συμπληρωμάτων, δεν έχει δείξει να έχει πλεονεκτήματα ενώ μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα τοξικότητας. Πέρα από όλα αυτά όμως, υπάρχει και το μεγάλο χρηματικό κόστος, οι παρενέργειες -όπως η τοξικότητα- αλλά και η απόφαση για την λήψη των κατάλληλων δόσεων. Μια άλλη λύση είναι η συμβουλή του γιατρού σας πριν ξεκινήσετε να λαμβάνετε μεγαλύτερες δόσεις των προτεινόμενων.
Τι κάνουν όμως ακριβώς τα συμπληρώματα διατροφής; Πριν ξεκινήσετε να παίρνετε συμπληρώματα θα πρέπει να δούμε λίγο τι χρειάζεται ένας ποδηλάτης ώστε να είναι υγιής και να έχει υψηλές επιδόσεις.
Θρεπτικά συστατικά. Με τον όρο θρεπτικά συστατικά αναφερόμαστε σε ένα πολύ ευρύ φάσμα που καλύπτει τις πρωτεΐνες, βιταμίνες, υδατάνθρακες, ανόργανα συστατικά, λίπη, φυτικές ίνες και πολλές ακόμη ουσίες. Το ανθρώπινο σώμα είναι η πιο αποδοτική «μηχανή» που υπάρχει, καθώς παράγει πολλούς από τους πόρους που χρειάζεται για να επιβιώσει. Ωστόσο, πολλές βιταμίνες, μέταλλα, λιπαρά οξέα και αμινοξέα δεν μπορούν να παραχθούν από τον ίδιο τον οργανισμό και γι’ αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητη η κατανάλωση τροφής.
Δείτε επίσης: 5 συμβουλές σωστής διατροφής για μεγάλες βόλτες/προπονήσεις.
Πρωτεΐνη. Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για την σύνθεση των οστών, των μυών, του δέρματος, όπως επίσης συμβάλλει στην δημιουργία ορμονών και ενζύμων. Λανθασμένα αρκετοί πιστεύουν πως η πρωτεΐνη είναι η κύρια μορφή ενέργειας του οργνανισμού, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να παράξει τοξικές ουσίες όταν μετατρέπεται σε «ζάχαρη» για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού. Ως ποδηλάτες, καταναλώνουμε αρκετά μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης για να καλύψουμε τις απαιτήσεις του σώματος, αν και σύμφωνα με αρκετές μελέτες, η ποδηλασία ως άσκηση δεν απαιτεί ιδιαίτερη αύξηση στις καθημερινές απαιτήσεις του οργανισμού σε πρωτεΐνη.
Υδατάνθρακες. Οι υδατάνθρακες μαζί με τα λίπη, είναι οι κύριες πηγές ενέργειας του οργανισμού. Αυτός είναι και ο λόγος που οι μπάρες ενέργειας είναι τόσο δημοφιλείς. Οι υδατάνθρακες είναι γνωστοί και ως σάκχαρα όπως η φρουκτόζη, σακχαρώδες γλυκόζη και λακτόζη. Άλλοι τύποι πιο σύνθετων υδατανθράκων είναι το ψωμί και τα ζυμαρικά. Ο εγκέφαλος χρειάζεται γλυκόζη για να λειτουργεί σωστά. Τα σάκχαρα διασπώνται πολύ εύκολα, ώστε να ικανοποιήσουν τις ενεργειακές απαιτήσεις του σώματος και του εγκεφάλου και γι’αυτόν τον λόγο είναι η καταλληλότερη τροφή κατά την διάρκεια της άσκησης.
Λίπη. Τα λίπη είναι η δεύτερη κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού. Είναι πάνω από δυο φορές πιο θερμοδοφόρο από τους υδατάνθρακες και τις πρωτεΐνες. Συναντώνται σε κορεσμένα ή ακόρεστα, με τα ακόρεστα -και δη αυτά που έχουν φυτική προέλευση- να είναι τα πιο υγιεινά.
Τι ΔΕΝ είναι τα συμπληρώματα διατροφής. Δεν είναι ενέργεια. Τα συμπληρώματα διατροφής είναι βιταμίνες, οι οποίες βοηθούν το σώμα στις μεταβολικές λειτουργίες. Είναι καταλύτες ώστε να μπορούν να μετατραπούν τα λίπη, οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες σε ενέργεια.
Δείτε επίσης: Υδατάνθρακες ή λίπη για περισσότερη ενέργεια;
Τι σημαίνει «καλή διατροφή». Με τον όρο διατροφή εννοούμε την εκδήλωση των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων της επάρκειας ή της ανεπάρκειας των βιταμινών και των ανόργανων στοιχείων στον οργανισμό. Τι σημαίνει αυτό για τις ανάγκες ενός «ποδηλατικού» οργανισμού; Σημαίνει την κάλυψη και αντικατάσταση των ενεργειακών αναγκών από τα λίπη και τους υδατάνθρακες, ώστε να μην «σουρώσουμε».
Λόγω του ότι ψυχολογικοί και φυσιολογικοί παράγοντες επηρεάζουν τις επιδόσεις των περισσοτέρων αναβατών, γι’αυτόν τον λόγο θα πρέπει να καταναλώνετε ότι σας «γεμίζει» κατά την διάρκεια της ποδηλασίας. Αν οι απαιτήσεις του οργανισμού σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία, κατά την προπόνηση, καλύπτονται από την πρόσληψη φυσικών και υγιεινών τροφίμων, τότε δεν είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα διατροφής σε αυτή την φάση.
Δείτε επίσης: Τι είναι το «σούρωμα» και μπορείτε να το αποφύγετε.
Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή όμως, είναι η κύρια υπεύθυνη για την ποδηλατική σας απόδοση. Αν μπορέσετε να κατανοήσετε/αποκρυπτογραφήσετε τις ενεργειακές και θρεπτικές απαιτήσεις του οργανισμού σας, τότε με την λήψη τροφών πλούσιες στα συστατικά που χρειάζεστε -πρωτεΐνη, βιταμίνες, μέταλλα, λίπη- τότε τα συμπληρώματα διατροφής είναι «άχρηστα». Αυτό όμως δεν σημαίνει πως θα πρέπει σε κάθε γεύμα να λαμβάνουμε το 100% της προτεινόμενης ημερήσιας πρόσληψης των βιταμινών και των μεταλλικών στοιχείων. Βάση προγράμματος μπορείτε να καθορίσετε ποιες ενεργειακές απαιτήσεις θα καλύπτετε σε κάθε γεύμα.
Αν παραστρατήσετε από την σωστή και ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να έχετε στο πίσω μέρος του μυαλού σας πως δεν έχετε «ανοσία» από τις βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία και πως η έλλειψή τους θα γίνει εμφανής μετά από μικρό χρονικό διάστημα. Για να μπορείτε να αποδίδετε πάντα τα μέγιστα των δυνατοτήτων σας θα πρέπει ο οργανισμός να μην έχει ελλείψεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις καλό είναι να λαμβάνετε πολυβιταμίνες, οι οποίες δεν μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες, εφόσον καταναλώνονται με μέτρο.
