Τα ελαστικά του ποδηλάτου σας είναι το μόνο σταθερό σημείο που έρχεται συνεχόμενα σε επαφή με την επιφάνεια του δρόμου, οπότε η επιλογή και η προετοιμασία τους έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην συμπεριφορά του ποδηλάτου αλλά και στην δική σας άνεση.
Κατά την διάρκεια των τελευταίων δύο χρόνων γίνεται η χρήση φαρδύτερων ελαστικών από τις ομάδες που συμμετέχουν στα Grand Tour. Θα τολμούσαμε να πούμε, πως ξύπνησαν ένα πρωινό και σκέφτηκαν: «Ξέρεις κάτι; Έχω βαρεθεί την κούραση και τους κραδασμούς που μεταφέρονται από τα λάστιχα 19-23mm και λέω να πάω σε κάτι πιο φαρδύ, για να είμαι λίγο πιο άνετα«.
Στην πραγματικότητα όμως δεν ήταν τόσο απλή η μετάβαση στα φαρδύτερα ελαστικά. Μελέτες, δοκιμές από επαγγελματίες, συζητήσεις επί συζητήσεων σχετικά με το τι θέλουν οι επαγγελματικές ομάδες και πως θα μπορούσαν να αποκτήσουν αυτό που θέλουν, οδήγησαν στην σταδιακή χρήση των φαρδύτερων ελαστικών.
Αρκετοί χρησιμοποιούσατε λάστιχα 19, 20 ή 23mm -πολλοί ακόμη χρησιμοποιείτε- φουσκωμένα στην μέγιστη επιτρεπτή πίεση και ποτέ κανένας δεν το αμφισβήτησε. Έτσι ήταν το «φυσιολογικό», έτσι έκαναν οι επαγγελματίες, αλλά και αυτοί ήταν μέρος του προβλήματος.
Σε αντίθεση με την ποδηλασία βουνού, η οποία αν και πιο πρόσφατη ιστορικά, έχει εξελιχθεί ραγδαία τα τελευταία 25 χρόνια. Εδώ μπορείτε να διαβάστε τις καινοτομίες που άλλαξαν την ποδηλασία βουνού. Η ποδηλασία δρόμου από την άλλη είναι πιο διστακτική στις αλλαγές. Μέχρι πρόσφατα για παράδειγμα, τα φαρδύτερα ελαστικά χρησιμοποιούταν μόνο στα ποδήλατα touring και είτε αποδοκιμάζονταν, είτε ήταν αφορμή γέλιου από τους επαγγελματίες αναβάτες. Εκτός βέβαια αν συμμετείχαν στο Paris-Roubaix.
Πλέον όμως τα φαρδύτερα λάστιχα έχουν υιοθετηθεί όχι μόνο, από τους κατασκευαστές ποδηλάτων, αλλά και από τα επαγγελματικά πελοτόν και είναι αποδεκτή από όλους, η χρήση ελαστικών 25mm. Αν κοιτάξετε τις επιλογές των κατασκευαστών ποδηλάτων στα ελαστικά την φετινή σεζόν με ευκολία θα δείτε πως τα ελαστικά 25mm έχουν αντικαταστήσει τα ελαστικά 23mm. Δεν είναι, όμως, μόνο η χρήση των φαρδύτερων ελαστικών. Πολλοί κατασκευαστές έχουν επανασχεδιάσει τα πλαίσια από τα ποδήλατα ώστε να μπορούν να δεχτούν με ευκολία ελαστικά μέχρι 28mm. Μπορείτε σε αυτό το σημείο να πείτε πως, όσοι κατασκευαστές δεν έχουν εξελίξει τα ποδήλατά τους για την χρήση φαρδύτερων ελαστικών, ότι μάλλον βρίσκονται πίσω, όχι μόνο σχεδιαστικά αλλά και όσον αφορά το μάρκετινγκ.
Πολλά sportive ή ποδήλατα αντοχής, χρησιμοποιούν εδώ και χρόνια φαρδύτερα ελαστικά, αλλά από την στιγμή που η χρήση των φαρδύτερων ελαστικών επικυρώθηκε και από τους επαγγελματίες αναβάτες, μήπως έγινε η αναγγελία «θανάτου» των στενών ελαστικών;
Παρακάτω θα εξετάσουμε την επίδραση ενός φαρδύτερου ελαστικού στην αντίσταση κύλισης, την αεροδυναμική αντίσταση, την άνεση και το κράτημα, αλλά πριν προχωρήσουμε, ας δούμε τι άλλαξε για τους κατασκευαστές ελαστικών.
Ο Dave Taylor της Schwalbe UK λέει: «Στο τέλος του 2013, πιαστήκαμε απροετοίμαστοι σχετικά με την ταχεία αλλαγή σε ελαστικά 25mm που έγινε. Τα ποδήλατα του 2014, ήταν εξοπλισμένα με φαρδύτερα ελαστικά και στο εμπόριο υπήρχαν λύσεις και για ακόμη πιο φαρδιά, από τα οποία όμως υπήρχε έλλειψη για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό ίσχυσε σίγουρα για την Schwalbe και το πιο εμπορικό λάστιχό μας, το Schwalbe One».
Με μεγάλες ομάδες του WorldTour όπως η Ag2r La Mondiale, η FDJ.fr και η Trek Factory Racing να χρησιμοποιούν ελαστικά της Schwalbe, ο Taylor μας λέει ποια είναι τα πλεονεκτήματα των φαρδύτερων ελαστικών.
«Η άνεση. Οι πληροφορίες που λαμβάναμε από τις ομάδες, είναι πως ήθελαν άνεση και ταχύτητα. Δεν ήταν όμως μια εύκολη μετάβαση. Ο κόσμος της επαγγελματικής ποδηλασίας δρόμου δεν προσαρμόζεται εύκολα στις αλλαγές. Οι διευθυντές, οι προπονητές και οι αναβάτες χρησιμοποιούν πάντα το αγαπημένο τους μοτό: Η αλλαγή μπορεί να έχει αρνητική ψυχολογική επιρροή στους αναβάτες«.
Ο Lars Teutenberg ο οποίος εργάζεται σαν τεχνικός σύμβουλος στις ομάδες της Orica-GreenEDGE και της IAM Cycling, για λογαριασμό της Scott Racing, η οποία παρέχει ποδήλατα και στις δύο WorldTour oμάδες, λέει: «θέλαμε να ξεκινήσουμε, επιβεβαιώνοντας πως οι επαγγελματικές ομάδες ήταν πρόθυμες να χρησιμοποιήσουν ελαστικά 25mm για περαιτέρω άνεση και καλύτερη συμπεριφορά του ποδηλάτου». Από τις άμεσες παρατηρήσεις των αναβατών και των δύο ομάδων ο Teutenberg τονίζει πως τα ελαστικά 25mm είναι πλέον η στάνταρ επιλογή.
Επιπλέον είπε πως η χρήση φαρδύτερων ελαστικών ήταν μια κοινή απόφαση μεταξύ των αναβατών και της βιομηχανίας. Για τους υπόλοιπους -μη επαγγελματίες αναβάτες- η χρήση φαρδύτερων ελαστικών έχει δύο σημεία κλειδιά. Μειωμένες πιθανότητες για λάστιχο και αυξημένη άνεση, τα οποία τριγυρίζουν στο μυαλό κάθε αναβάτη, όταν πρόκειται να επιλέξουν καινούρια ελαστικά για το ποδήλατό τους. Ίσως τελικά και οι επαγγελματίες αναβάτες να είναι άνθρωποι! Μια ακόμη πολύ σημαντική παρατήρηση που έγινε από τους επαγγελματίες αναβάτες είναι πως τα φαρδύτερα ελαστικά βελτίωσαν το κράτημα του ποδηλάτου.
Αντίσταση κύλισης
Σύμφωνα με την κοινή λογική ένα πιο φαρδύ ελαστικό, θα πρέπει να έχει μεγαλύτερη αντίσταση κύλισης, σωστά; Μάλλον όχι!
Βάλτε στην άκρη του μυαλού σας κάθε λογική σκέψη που έχετε. Ένα φαρδύτερο ελαστικό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι πιο δύσκολο το ποδήλατο κατά το πεταλάρισμα ή πιο αργό. Στην πραγματικότητα τα στοιχεία που μαζεύτηκαν αποδεικνύουν το αντίθετο.
Σε μια πρόσφατη δοκιμή ελαστικών για ποδήλατα δρόμου, ένα γερμανικό περιοδικό που ασχολείται με την ποδηλασία έκανε μια ανάλυση σε βάθος για το πως, φαρδιά ελαστικά 25mm και 28mm στέκονταν απέναντι στα κλασικά ελαστικά 23mm. Μερικά από τα ευρήματα ήταν, ενδιαφέροντα, θα λέγαμε στην χειρότερη περίπτωση.
Πριν ξεκινήσουν οι δοκιμές όμως, έπρεπε να τεθούν κάποιοι ισότιμοι όροι. Τα λάστιχα που δοκιμάστηκαν ήταν τα δημοφιλή Continental Grand Prix 4000S II και Schwalbe One σε πλάτη 23mm, 25mm και 28mm, μαζί με φαρδιά ελαστικά από άλλους κατασκευαστές. Τα λάστιχα δοκιμάστηκαν στους ίδιους τροχούς και αρχικά στις ίδιες πιέσεις. Η δοκιμή έγινε σε έναν ιμάντα κίνησης σε επίπεδη επιφάνεια.
Για να μην μακρυγορούμε, το Continental’s Grand Prix 4000 SII στα 28mm φάρδος, είχε την μικρότερη αντίσταση κύλισης από όλα τα ελαστικά, με δεύτερο ήταν το ίδιο ελαστικό στα 25mm. Ακόμη και όταν μειώθηκε η πίεση του αέρα για να προσφέρει ακόμη περισσότερη άνεση, η διαφορά στην αντίσταση κύλισης που καταγράφτηκε ήταν στην τάξη μεγέθους του 1 watt. Οπότε, μετά από αυτό το τεστ, είμαστε ελεύθεροι να διαλέξουμε την διάσταση των ελαστικών που είναι καλύτερα για την χρήση που κάνουμε, ή μήπως θα βιαστούμε αν αγοράσουμε ελαστικά 28mm;
Φυσικά και υπάρχουν υποκειμενικά στοιχεία που θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας πέρα από μια ολοκληρωμένη δοκιμή σαν και αυτή. Διαφορετικά βάρη αναβατών, η πρόσφυση, το κράτημα, η γόμα των ελαστικών, η αντίσταση στα αγκάθια και η τιμή είναι πολύ σημαντικά ζητήματα. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι παρόλο που το Continental’s Grand Prix 4000 SII των 28mm ήταν αυτό με την μικρότερη αντίσταση κύλισης στην δοκιμή, το αντίστοιχο ελαστικό από την Schwalbe ήταν αυτό με την μεγαλύτερη αντίσταση κύλισης, αν και οι διαφορές μεταξύ τους ήταν σχετικά μικρές.
Το κλειδί, ωστόσο είναι πως τα ελαστικά των 25mm επιτρέπουν στους αναβάτες να μειώσουν την πίεση, χωρίς να επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό η αντίσταση κύλισης και η απόδοση.
Η πίεση που αποφασίζει να βάλει ο καθένας στα ελαστικά του ποδηλάτου του, επηρεάζουν την απόδοση του ποδηλάτου και είναι απίθανο να υπάρχουν δύο αναβάτες που θα χρησιμοποιήσουν την ίδια πίεση στα ελαστικά τους. Γενικά κάποιος βρίσκει τις πιέσεις που του αρέσουν και τον βολεύουν και μένει σε αυτές. Όπως συνεχίζουμε όμως την ανάλυση, πρέπει να πούμε πως η πίεση των ελαστικών είναι πολύ σημαντικός παράγοντας, όταν χρησιμοποιούμε φαρδύτερα ελαστικά.
Υπάρχει όμως ακόμη και το ζήτημα εμπιστοσύνης σε διάφορες μάρκες ελαστικών. Όπως και με τα ποδήλατα, όλοι έχουμε αγαπημένες μάρκες και μοντέλα και γίνονται συζητήσεις επί συζητήσεων με την ποδηλατική παρέα για το ποιο είναι καλύτερο.
Αυτό που θα πρέπει να κρατήσετε όμως, είναι ότι παρά την κοινή λογική που λέει ότι ένα στενότερο ελαστικό είναι και πιο γρήγορο δεν ισχύει πλέον. Γενικά, έχετε την ίδια ή και μικρότερη αντίσταση κύλισης με ένα φαρδύτερο ελαστικό, σε χαμηλότερη πίεση, η οποία με την σειρά της έχει άλλα πλεονεκτήματα που θα δούμε παρακάτω.
Ένα φαρδύ ελαστικό επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τις πιέσεις του αέρα, καθώς υπάρχουν μεγαλύτερα περιθώρια για πειραματισμούς, ώστε να επιτευχθεί η ισορροπία μεταξύ απόδοσης και άνεσης. Τα λάστιχα είναι φτιαγμένα από καουτσούκ και ως εκ τούτου είναι εύκαμπτα, οπότε το σχήμα και τα χαρακτηριστικά ενός ελαστικού αλλάζουν καθώς κινείται σε σχέση με όταν είναι σταματημένο. Αυτό έχει επίδραση στο αποτύπωμα του ελαστικού και αυτό με την σειρά του επηρεάζεται από το φορτίο. Από τον αναβάτη δηλαδή.
Τα λάστιχα 25mm έχουν δοκιμαστεί και έχει αποδειχθεί ότι αποδίδουν το ίδιο με τα λάστιχα 23mm, αλλά σε χαμηλότερες πιέσεις. Το πλεονέκτημα, της μειωμένης πίεσης, είναι πως το ποδήλατο γίνεται πολύ πιο άνετο και τονίζονται τα θετικά χαρακτηριστικά του κρατήματος. Ο μεγαλύτερος θάλαμος αέρα των φαρδύτερων ελαστικών, επιτρέπει να πέσει η πίεση χωρίς να μεγαλώσουν οι πιθανότητες για pinch flats.
Ανατρέχοντας ξανά στην δοκιμή του γερμανικού περιοδικού, ένας αναβάτης δεξιοτήτων δοκίμασε μια βρεγμένη στροφή όλο και πιο γρήγορα μέχρι το σημείο που άρχιζαν τα ελαστικά να χάνουν την πρόσφυση. Η ταχύτητα του ποδηλάτου στο σημείο που άρχιζε να χάνεται η πρόσφυση ήταν το μέτρο σύγκρισης. Αν και το πλάτος το ελαστικού δεν επηρέαζε τα αποτελέσματα σε αυτή την δοκιμή, θεωρήθηκε πως ένα φαρδύτερο ελαστικό θα παρέχει καλύτερη πρόσφυση και μεγαλύτερη σταθερότητα σε ανώμαλες επιφάνειες. Ό,τι ακριβώς ψάχνει ο Έλληνας αναβάτης!
Μειώστε την πίεση και ένα μαλακότερο ελαστικό είναι σε θέση να απορροφάει τις κακοτεχνίες της ασφάλτου και η μικρότερη αλλά πιο πλατιά επιφάνεια, ενός φαρδύτερου ελαστικού μπορεί να βελτιώσει την ευστάθεια, ειδικά όταν συνεργάζεται με ένα φαρδύ στεφάνι. Σε περίπτωση που δεν το γνωρίζετε, οι προτεινόμενες πιέσεις των ελαστικών σας βρίσκονται στα πλευρικά τοιχώματα αυτών και είναι συνήθως σε δύο κλίμακες. PSI και BAR. Ποτέ δεν θα πρέπει να βάζετε περισσότερο αέρα από ότι γράφει ο κατασκευαστής, αλλά κάπου εκεί μέσα βρίσκεται το γλυκό εκείνο σημείο της ταχύτητας, της άνεσης και του κρατήματος για κάθε αναβάτη.
Ένας ελαφρύτερος αναβάτης, μπορεί -στις περισσότερες περιπτώσεις- να χρησιμοποιεί χαμηλότερες πιέσεις αέρα από έναν πιο βαρύ, αλλά πάντα χρειάζεται κάποιος πειραματισμός μέχρι να βρεθεί το γλυκό σημείο. Η πίεση των ελαστικών, είναι πολύ σημαντική για πολλούς λόγους και οι team managers και οι μηχανικοί των επαγγελματικών ομάδων φυλάσουν τα νούμερα των πιέσεων σαν εθνικό θησαυρό ειδικά σε διαδρομές με πλακόστρωτα όπως στο Paris-Roubaix όπου η ισορροπία μεταξύ της ταχύτητας, της άνεσης, του κρατήματος και της αντίστασης pinch flats είναι το κλειδί μεταξύ της νίκης και της ήττας.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο. Η χρήση φαρδύτερων ελαστικών με χαμηλότερες πιέσεις προσφέρουν περισσότερη άνεση χωρίς να υπολείπονται σε επιδόσεις -το οποίο είναι πολύ θετικό. Αν είμαστε άνετοι πάνω στο ποδήλατό μας, χωρίς να καταπονείται το σώμα από κραδασμούς, αυτό σημαίνει ότι θα μπορούμε να περνάμε περισσότερες ώρες επάνω στο ποδήλατο με λιγότερη κούραση.
