του Νίκου Μαυρικάκη

Το να επιβιώσει ένας ποδηλάτης την τσιμεντένια ζούγκλα μιας μεγαλούπολης είναι ένας καθημερινός αγώνας επιβίωσης (αν ζεις στην Δανία ή Ολλανδία ή άλλη πολιτισμένη χώρα με ποδηλατόδρομους μπορείς να προσπεράσεις αυτό το κείμενο) που χρειάζεται ικανότητες και πολύ προσπάθεια.

Επειδή οι οδηγοί θα χρειαστούν πολλά χρόνια ακόμα για αρχίσουν να σέβονται τα δικαιώματα των ποδηλατών στον δρόμο, καλό θα ήταν εμείς ως ποδηλάτες να αναλάβουμε πλήρως την ευθύνη της ζωής μας και να μάθουμε να ποδηλατούμε με τέτοιο τρόπο που να μας εξασφαλίζει το καθημερινό ρολάρισμα χωρίς δυσάρεστες επαφές με αυτοκίνητα, μηχανές και άλλα σιδερικά.

Προσωπικά, μιας και δεν είχα ποτέ αυτοκίνητο, το ποδήλατο ήταν και είναι το μοναδικό μου μεταφορικό μέσο. Ταξίδεψα (και ταξιδεύω) με αυτό σε όλη την Ελλάδα, μετέφερα βαριά αντικείμενα, ψώνια και φίλους στους εχθρικούς Ελληνικούς δρόμους και  συνειδητοποίησα καλά πως η μετακίνηση με το ποδήλατο εκτός από φιλική προς το περιβάλλον, οικονομική και απολαυστική είναι και ασφαλής, αν τηρήσει κανείς μερικούς βασικούς κανόνες.

Τελευταία, αποφάσισα να κάτσω και να γράψω αυτούς τους κανόνες και μερικά πράγματα για κάθε έναν από αυτούς. Τους θεωρώ απερίγραπτα σημαντικούς για τον κάθε αστικό ποδηλάτη που τολμάει να κυκλοφορεί με ποδήλατο στις σύγχρονες εχθρικές μεγαλουπόλεις.

Να φαίνεσαι

Καλά. Σε ό,τι αφορά την ποδηλασία την νύχτα νομίζω πως το να φαίνεσαι καλά θα έπρεπε να είναι το No1 μέλημα του κάθε ποδηλάτη που δεν έχει όρεξη να πάει από αυτοκίνητο. Στην συντριπτική πλειονότητα των συγκρούσεων μεταξύ αυτοκινήτων και ποδηλάτων ο οδηγός ισχυρίζεται ότι δεν είδε το ποδήλατο. Νομίζω πως αυτό τα λέει όλα. Το να βγαίνεις στους δρόμους νύχτα χωρίς έντονα φώτα (με το έντονα εννοώ να γίνεις τσίρκο – ένα λαμπάκι που αναβοσβήνει δεν κάνει απολύτως τίποτα με τέτοια φωτορύπανση) το θεωρώ πραγματική αυτοκτονία. Τις ελάχιστες φορές που βγήκα βράδυ χωρίς φως οι οδηγοί μου έκαναν παρατήρηση. Και με το δίκιο τους φυσικά. Ακόμα και την ημέρα όμως, σε μεγάλους δρόμους, ένα ανακλαστικό γιλέκο θεωρώ πως είναι απαραίτητο.

Να είσαι συγκεντρωμένος στην στιγμή

Όταν ποδηλατείς σε δρόμους με αυτοκίνητα βρίσκεσαι διαρκώς σε κίνδυνο. Μια απρόσεκτη κίνηση οδηγού ή μια δικιά σου χαζομάρα που δεν διαρκεί περισσότερο από 1 δευτερόλεπτο μπορεί να σε στείλει στο νοσοκομείο (ή πουθενά χειρότερα). Γι’ αυτό, το ονειροπόλημα και οι άσχετες σκέψεις, είναι ζωτικής σημασίας να γίνεται μόνο σε εξοχικούς δρόμους χωρίς αυτοκίνητα ή σε ποδηλατόδρομους.

Να έχεις καλή φυσική κατάσταση

Το θεωρώ επικίνδυνο να κάνεις ποδήλατο χωρίς να βρίσκεσαι σε καλή φυσική κατάσταση. Σε πολλές περιπτώσεις, κάποια κομμάτια του δρόμου είναι τυφλά σημεία για τους οδηγούς και χρειάζεται να τα προσπεράσεις γρήγορα. Σε άλλες ο δρόμος είναι στενός και δεν χωράνε τα αυτοκίνητα να σε προσπεράσουν. Επίσης, γενικά καλό είναι να κυκλοφορεί κανείς γρήγορα μέσα στην κίνηση για να μην είναι εμπόδιο στους οδηγούς αλλά και για να μην βρίσκεται συνεχώς εκτεθειμένος.

Μάθε να στρίβεις μακριά από συγκρούσεις – Τα φρένα δεν είναι αρκετά

Όλοι όσοι έχουμε ποδηλατήσει αρκετά στην πόλη το έχουμε καταλάβει. Το φρενάρισμα δυστυχώς δεν είναι πάντα αρκετό. Θα πρέπει να εκπαιδευτούμε και στο να αποφεύγουμε την σύγκρουση ενώ παράλληλα φρενάρουμε. Για παράδειγμα, όταν ένα αυτοκίνητο με το που μας προσπερνά, στρίβει δεξιά κόβοντάς μας (δεξί hook), με το να φρενάρεις δεν γλιτώνεις . Θα πρέπει και να αντιδράσεις σωστά στρίβοντας επίσης δεξιά για να μην σε παρασύρει το αυτοκίνητο.

Ποτέ μην ακούς μουσική ενώ ποδηλατείς

Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει πως δεν μπορείς να κάνεις δύο πράγματα ταυτόχρονα. Το multitasking είναι ένας επικίνδυνος μύθος. Σε πειράματα που έχουν γίνει, οδηγοί ράλι έχουν αντιδράσει λάθος και καθυστερημένα όταν εμφανίστηκαν εμπόδια στο δρόμο επειδή μιλούσαν στο τηλέφωνο την ώρα που οδηγούσαν.  Θα πρέπει να αποφασίσεις τι από τα δύο θέλεις να κάνεις. Εκτός του ότι η μουσική διαιρεί την προσοχή, τα ακουστικά μειώνουν κατά πολύ την ακοή η οποία είναι σπουδαίο και απαραίτητο εργαλείο στην αστική ποδηλασία.

Περίμενέ το να συμβεί

Πρέπει να περιμένουμε κάθε χαζή κίνηση που θα κάνει ο οδηγός μπροστά μας. Πρέπει να την περιμένουμε για να μην αιφνιδιαστούμε και αντιδράσουμε σπασμωδικά. Σε κάθε σταυροδρόμι για παράδειγμα, καλό είναι να κοιτάμε τον οδηγό που ετοιμάζεται να βγει, στα μάτια, και να περιμένουμε να τον δούμε να κάνει την κίνηση ενώ εμείς χαϊδεύουμε τα φρένα έτοιμοι να τα πατήσουμε. Το να τρέχουμε το κακό σενάριο πάντα στο μυαλό μας πριν αυτό συμβεί μας δίνει την δυνατότητα να αντιδρούμε πιο γρήγορα και πιο σωστά.

Ποτέ μην είσαι αλαζόνας στον δρόμο

Μαζί με το ποδήλατο ζυγίζεις με το ζόρι 100 κιλά. Τα αυτοκίνητα δίπλα σου ζυγίζει 2 τόνους (χωρίς να υπολογίσουμε το συνολικό τους βάρος μαζί με την ταχύτητα). Μάλιστα, γύρω-γύρω περιβάλλονται από σκληρή λαμαρίνα έτοιμη να λιώσει σαν τομάτα το μαλακό σου σωματάκι. Καλό είναι να το έχουμε αυτό πάντοτε στο μυαλό μας ώστε να ποδηλατούμε με σύνεση. Όσο δίκιο και να έχουμε ή όσο γρήγοροι και ελεύθεροι νοιώθουμε (αυτό για τους φιξάδες που πάνε σαν τρελοί), εμείς κινδυνεύουμε.

Μάθε να ειδοποιείς τους οδηγούς για τις κινήσεις σου (και να ελέγχεις εάν σε προσέχουν την ώρα που το κάνεις)

Τι στρεσάρει τους οδηγούς; Να έχουν μπροστά τους απρόβλεπτους ποδηλάτες’ Που στρίβουν όποτε τους καπνίσει, αλλάζουν ρεύμα, σταματάνε, ποδηλατούν χωρίς χέρια κοκ. Αυτή η απρόβλεπτη συμπεριφορά σκοτώνει. Εάν ο οδηγός στέλνει μήνυμα ή παίζει με το ραδιόφωνο την ώρα που οδηγεί και εκείνη την ώρα ο ποδηλάτης μπροστά του αλλάζει ρεύμα, δεν θα τον δει και θα πέσει πάνω του. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί εύκολα εάν αποκτήσει κανείς την καλή συνήθεια να ενημερώνει τους οδηγούς (πιο συγκεκριμένα να βεβαιώνεται ότι τον βλέπει ο οδηγός την ώρα που κάνει το νεύμα) για την επόμενη κίνησή του.

Πάντα να ψάχνεις για εναλλακτικές, ασφαλέστερες διαδρομές

Δεν ξέρω γιατί, αλλά έχω παρατηρήσει πως οι περισσότεροι ποδηλάτες (είτε αστικοί είτε ποδηλατοτουρίστες) επιλέγουν επίμονα να ποδηλατούν σε μεγάλους δρόμους, γεμάτους αυτοκίνητα. Μα γιατί;  Το  να επιλέξεις τον χειρότερο δρόμο επειδή είναι πιο σύντομος είναι χαζομάρα γιατί θα κερδίσεις μερικά λεπτά, αλλά θα χάσεις την απόλαυση της διαδρομής και θα διακινδυνεύσεις την ζωή σου. Με την νέα τεχνολογία είναι πιο εύκολο από ποτέ να βρεις πολύ πιο ασφαλείς και όμορφες διαδρομές με μόνο κόστος μερικά λεπτά παραπάνω στον δρόμο.

Να μάθεις το ποδήλατό σου και να το ελέγχεις τακτικά

Το να ελέγχει κανείς τακτικά το ποδήλατό σου για τυχόν βλάβες το θεωρώ αυτονόητο, αλλά επειδή είναι ιδιαίτερα σημαντικό και δεν βλέπω πολλούς να το κάνουν, το επαναλαμβάνω με κάθε ευκαιρία (για να το ακούω και ο ίδιος). Όσο έμπειρος και προσεκτικός ποδηλάτης και να είσαι, εάν το ποδήλατό σου παρουσιάσει σοβαρή βλάβη την ώρα που έχεις αναπτύξει 40 χλμ/ώρα με αυτοκίνητα που διψάνε για λίγο ποδηλατικό αίμα, είσαι χαμένος. Ένα παράδειγμα που έχω πάθει ο ίδιος ήταν να φάω τούμπα σε κατηφόρα όταν το τοίχωμα του μπροστινού στεφανιού υποχώρησε από την πίεση της σαμπρέλας. Την γλίτωσα πολύ φτηνά με λίγες γρατσουνιές. Τουλάχιστον έβαλα μυαλό και αλλάζω τα στεφάνια πριν διαλυθούν ξαφνικά από μόνα τους.

• Tags: αστική μετακίνηση, ασφάλεια, ποδήλατο