του Κώστα Γεωργιάδη-προπονητή ποδηλασίας
Πώς να ποδηλατούμε σωστά μέσα στο γκρουπ και πώς να προστατευτούμε από πτώσεις; Όσο περισσότερο ποδηλατούμε και αγωνιζόμαστε, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να βιώσουμε μία πτώση. Παρακάτω θα αναπτύξουμε μερικά θέματα για την μείωση των κινδύνων των ατυχημάτων και κάποιες συμβουλές ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα πτώσεων.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
- Να είμαστε ενήμεροι.
- Να έχουμε επίγνωση του περιβάλλοντος, της τοποθεσίας της διαδρομής του αγώνα.
- Να έχουμε επίγνωση των συνθηκών της οδικής κυκλοφορίας στην προπόνηση, αλλά και στον αγώνα.
- Να έχουμε επίγνωση της οδικής συμπεριφοράς και της τεχνικής κατάρτισης των αναβατών που ποδηλατούν κοντά μας.
- Να μην παίρνουμε τίποτε ως δεδομένο!
- Να αποφεύγουμε τις επικαλύψεις τροχών με τον μπροστινό μας και να αποφεύγουμε τους ποδηλάτες που δεν είναι συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνουν.
- Να μην γυρίζουμε να κοιτάξουμε προς τα πίσω για να δούμε μία πτώση, διότι πιθανόν να δημιουργήσουμε και εμείς πτώση.
- Να κοιτάμε και να εστιάζουμε στην στροφή και εκεί που θέλουμε να πάμε.
- Να φρενάρουμε πριν (και όχι μέσα στην στροφή) και να απορροφούμε τους κραδασμούς, ειδικά μέσα στις στροφές, ώστε να μην χάνουμε την πρόσφυση του ποδηλάτου μας.
- Να διατηρούμε την ισορροπία στο φρενάρισμα μεταξύ εμπρός και πίσω φρένου.
- Όταν είναι υγρό το τερέν, να αποφεύγουμε τις λευκές γραμμές διαγράμμισης του οδοστρώματος και την μεγάλη πίεση στα ελαστικά.
- Να εξασκούμαστε συχνά σε ασκήσεις ισορροπίας και δεξιοτεχνίας για να αυξήσουμε την ιδιο-δεκτικότητά μας.
- Σε μία πτώση εμπρός μας, πρέπει να βρούμε άνοιγμα και να ποδηλατήσουμε, ώστε να αφήσουμε ελεύθερο πεδίο και διαδρόμους διαφυγής και για τους πίσω αναβάτες. Ποδηλατούμε μακριά και ξεμπλοκάρουμε το γκρουπ.
Έχω παρατηρήσει αρκετά συμβάντα κατά την διάρκεια μαζικών αγώνων τύπου «Open» που διοργανώνονται τελευταία στην Βόρεια Ελλάδα. Κάποιοι ποδηλάτες μέσα στο γκρουπ έχουν ένταση και φόβο, με συνέπεια να το μεταδίδουν σχεδόν σε όλους τους υπόλοιπους αθλητές.
Αρκετοί αναβάτες, χωρίς να έχουν την προπονητική και αγωνιστική εμπειρία, προωθούνται στην κορυφή του γκρουπ. Εκεί, στις διάφορες επιθέσεις όπως και στις αλλαγές πορείας, αργούν να αντιδράσουν και η επιτάχυνσή τους στα ξεκολλήματα είναι αργή. Αργή αντίδραση δυστυχώς έχουν και στο φρενάρισμά τους και έτσι το φρενάρισμα γίνεται πιο έντονο και διαρκές. Αυτό το φαινόμενο μεταδίδεται έντονα στο πίσω μέρος του γκρουπ και έτσι, πολύ συχνά, προκαλείται πτώση (φαινόμενο domino). Το φαινόμενο αυτό είναι σαν το «λάστιχο», το πίσω μέρος του γκρουπ ανοιγοκλείνει περισσότερο από το εμπρός και η επιτάχυνση, όπως και η επιβράδυνση, είναι πιο έντονη.
Φυσικά και η σπατάλη δυνάμεων όπως και η κόπωση είναι πιο έντονη. Είναι αρκετά πιο εύκολο να διανύσει κάποιος σε σταθερό ρυθμό μία απόσταση 10χλμ, παρά να την διανύσει με διαλειμματική προπόνηση 5Χ1 χλμ σε ένταση.
Αρκετοί αθλητές, για να αυτό-προστατευθούν ή για να αποφύγουν τον κίνδυνο, ενημερώνουν τους υπόλοιπους φωνάζοντας μέσα στο γκρουπ με κάθε αυξομείωση ή με κάθε φρενάρισμα του γκρουπ. Αυτό αυξάνει τον πανικό στους άπειρους αναβάτες, τους κάνει νευρικούς και ανεξέλεγκτους. Φανταστείτε στο Paris-Roubaix τι θα γινόταν από φωνές και τσιρίδες κάθε φορά που έμπαιναν σε καλντερίμι ή κάθε φορά που συναντούσαν στρογγυλό κόμβο!
Καλό είναι (προαιρετικά φυσικά) ο κάθε αθλητής, σεβόμενος τις προηγούμενες κατατάξεις σε αγώνες αλλά και την εμπειρία του κάθε αναβάτη ξεχωριστά, να τοποθετηθεί εκεί περίπου που θεωρεί ότι ανήκει (βάση απόδοσης) στο γκρουπ. Έπειτα, στα απότομα φρεναρίσματα, θα αποσβένει την αυξομείωση ρυθμού, είτε αφήνοντας μία απόσταση από τον προπορευμένο ποδηλάτη (τόση ώστε να κολλάει αλλά και να μπορεί να φρενάρει σταδιακά), είτε αποφεύγοντας το φρενάρισμα με μία μικρή αλλαγή πορείας (αφού έχει προηγουμένως τσεκάρει από ποια πλευρά υπάρχει δυνατότητα διαφυγής).
Το φαινόμενο αυτό ήταν εντονότερο στον Γύρο Σιθωνίας λόγω της ιδιομορφίας της διαδρομής, δηλ. των πολλαπλών και έντονων σκαμπανεβασμάτων του τερέν. Το μήκος ενός γκρουπ 100 αθλητών (όταν ο ρυθμός είναι ικανοποιητικός και ο κάθε ποδηλάτης είναι πίσω από τον άλλο σε γραμμή) είναι περίπου 200μ. (1,5μ το κάθε ποδήλατο συν 0,5μ περίπου τα ενδιάμεσα κενά). Σκεφτείτε τώρα να κατεβαίνουμε ένα κατηφοράκι με 60χλμ/ώρα και η κορυφή του γκρουπ να έχει φτάσει στα 100μ. ανηφόρας στην οποία κόβει ταχύτητα. Στο σημείο αυτό η κορυφή του γκρουπ μπορεί να πηγαίνει και με 20-25χλμ/ώρα.
Τι γίνεται όμως στην ουρά του γκρούπ, που βρίσκεται ακόμη στην κατηφόρα και πηγαίνει με 60χλμ/ώρα; Εκείνη την στιγμή, και ενώ ακόμη βρίσκεται στην κατηφόρα, το πίσω μέρος του γκρουπ φρενάρει έντονα. Τότε αρκετοί ποδηλάτες, όπως έγραψα παραπάνω, ανοίγονται -αλλάζουν ελαφρά πορεία- και πιάνουν όλο το οδόστρωμα (βεντάλια), ενώ οι υπόλοιποι φρενάρουν ακόμη πιο έντονα (εφόσον δεν μένει άλλος χώρος), με τελικό αποτέλεσμα και λόγω καθυστέρησης του χρόνου αντίδρασης οι πίσω ποδηλάτες (όπου το φαινόμενο είναι πιο έντονο) να έχουν πτώσεις.
Σκεφτείτε τι γίνεται στους μεγάλους διεθνείς αγώνες που συνήθως γίνονται σε στενό οδόστρωμα και με κάγκελα δεξιά και αριστερά που στενεύουν ακόμη περισσότερο τον δρόμο. Εκεί σε διαδρομή με σκαμπανεβάσματα και στροφές η τακτική από όλους τους προπονητές είναι μία: «μπροστά»! Εκεί, όταν οι πρώτοι φτάσουν στην κατηφόρα και πηγαίνουν με 60χλμ/ώρα, η ουρά του γκρουπ είναι στην ανηφόρα με 20χλμ/ώρα. Όταν η ουρά θα φτάσει στην κορυφή θα χρειαστεί κανείς κιάλια για να δει τους προπορευόμενους και πολύ δυνατό σπριντ για να τους ξαναπρολάβει. Αυτό είναι ενέργεια που θα χαθεί στο επόμενο στενό ανηφοράκι, όταν θα χρειαστεί να φρενάρει από την κατηφόρα ακόμα. Σε 2-3 ανηφοράκια… θα έχει «σπάσει» το γκρουπ.
Το ίδιο φαινόμενο συμβαίνει και στις κλειστές στροφές/αναστροφές, όταν η κορυφή του γκρουπ φρενάρει για να πάρει μια στροφή σε διασταύρωση (περίπου 15μ πριν την διασταύρωση). Το φρενάρισμα αυτό μεταδίδεται σε όλο το γκρουπ, άρα και στην ουρά του, δηλαδή η κορυφή του γκρουπ επιβραδύνει στα 15μ. πριν την στροφή, ενώ η ουρά επιβραδύνει στα 215μ πριν την στροφή και πηγαίνει με την φθίνουσα αυτή επιβράδυνση μέχρι και τα 15μ πριν. Όταν η ουρά πάρει την στροφή, η κορυφή του γκρουπ βρίσκεται ήδη 500μ εμπρός (επειδή όση ώρα η ουρά επιβράδυνε, η κορυφή του γκρουπ μετά την στροφή… επιτάχυνε!). Έτσι παρουσιάστηκε και πάλι το «λάστιχο». Ακολουθεί φυσικά τρελή επιτάχυνση στο πίσω μέρος του γκρουπ και περίσσια ισχύ χαμένη, αφού μόλις επιτέλους προλάβουν την κορυφή θα ακολουθήσει και πάλι φρενάρισμα λόγω της φόρας, αν και ίσως να έχουν φτάσει και στην επόμενη στροφή. Κάθε φορά που φρενάρουμε στην γραμμή του γκρουπ αφήνουμε να πάει χαμένη η ενέργεια που ξοδέψαμε για να επιταχύνουμε.
Ο έμπειρος ποδηλάτης έχει ρυθμό πεταλλαρίσματος ανάλογα με τις συνθήκες. Η απόσταση στα κενά διαστήματα που αφήνει εμπρός του είναι θέμα εμπειρίας, επιδεξιότητας και τεχνογνωσίας. Ακόμη και ο μπροστινός αθλητής στον οποίο θα κολλήσει, επιλέγει να είναι έμπειρος και γνώστης και να οδηγεί ρυθμικά χωρίς έντονα σκαμπανεβάσματα.
Ποδηλατήστε ρυθμικά σαν Mercedes, σπριντάρετε με εκρηκτικότητα και ροπή σαν Corvette. Πάντα να έχετε το Cruise Control και τον υπολογιστή ταξιδιού ανοιχτό. Τέλος, κάτι που είναι δύσκολο να ελέγξουμε (ειδικά στην ποδηλασία), όμως είναι και αυτό απαραίτητο… βάλτε parktronic. Δεν είναι τυχαίο το ότι οι επαγγελματίες ποδηλάτες περιβάλλονται μέσα στο γκρουπ από ποδηλάτες της ομάδας τους. Θα πρέπει -όσο αυτό είναι δυνατό- να επιλέγετε και εσείς ποιοι σας κολλάνε.
Προπόνηση λοιπόν, σε σώμα, επιδεξιότητα και μυαλό!
Εξάλλου… ποδηλασία κάνουμε.
Καλούς αγώνες!