Με την εμφάνιση της 1Χ11 της Sram πριν 4 χρόνια, εμφανίστηκε και ένας διαφορετικό ελεύθερο, το XD driver, το οποίο ήταν απαραίτητο για να μπει η 11-πλη XX1 κασέτα στα κέντρα των τροχών.
Το XD driver, είναι ένα ανοικτό πρότυπο -χωρίς να έχει κάποια πατέντα- και όποια εταιρία θέλει μπορεί να το φτιάξει χωρίς πρωτίστως να ζητήσει άδεια από την Sram. Η Shimano, είναι η μόνη εταιρία που δεν προσφέρει XD driver για τους τροχούς και τα κέντρα της. Το γιατί, θα το εξηγήσουμε στην συνέχεια.
Το γνωστό ελεύθερο της Shimano -που ήταν και μοναδικό μέχρι στιγμής- είχε μια διαμόρφωση με εξοχές από τα οποίες η μία είχε διαφορετικό μέγεθος, ώστε να καθορίζεται η σωστή τοποθέτηση όλων των γραναζιών της κασέτας. Η σύσφιξη της κασέτας γίνεται στο σώμα του ελεύθερου με ένα παξιμάδι με ειδική διαμόρφωση πάνω στο σώμα του ελεύθερου. Αντιθέτως, στο XD driver, η κασέτα είναι ένα κομμάτι και η σύσφιξή της γίνεται με σπείρωμα επάνω στο σώμα του XD driver, πάλι με το ίδιο εργαλείο.
Η Sram προέβη στην κατασκευή ενός διαφορετικού σώματος ελεύθερου για να μπορεί να δεχτεί το μικρότερο γρανάζι το οποίο έχει πλέον 10 δόντια στις 11-πλες κασέτες Sram, σε αντίθεση με τις 11-πλες κασέτες Shimano στις οποίες είναι ακόμη 11 δόντια. Με αυτόν τον τρόπο έχουν πετύχει αύξηση του εύρους της κασέτας, κάτι το οποίο είναι πάρα πολύ σημαντικό στις μεταδόσεις με 1 μόνο γρανάζι μπροστά. Δείτε πως να μετατρέψετε την μετάδοσή σας σε 1Χ.
Σήμερα, πέρα από την Sram, εταιρίες όπως η e13 και η Leonardi Factory προσφέρουν κασέτες με ακόμη μεγαλύτερο εύρος, καθώς το μικρότερο γρανάζι έχει 9 δόντια.
Τέλος, το XD driver σχεδιάστηκε ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα υπάρχοντα κέντρα χωρίς κάποια άλλη μετατροπή, οπότε όλες οι εταιρίες που φτιάχνουν κέντρα το προσφέρουν για χρήση με τις 11-πλες σειρές της Sram.
Η μόνη εταιρία -όπως είπαμε και παραπάνω- η οποία δεν προσφέρει XD driver για τα κέντρα και τους τροχούς της, είναι η Shimano, η οποία παρέμεινε στο κλασικό ελεύθερο και οι 11-πλες σειρές της συνεχίζουν να κάνουν χρήση 11 δοντιών στο μικρότερο γρανάζι. Η Shimano XTR-M9000 και η XT M8000 έχουν ελαφρώς μικρότερο εύρος, αλλά και μικρότερο κόστος καθώς δεν χρειάζεται η αγορά νέου αντάπτορα για το πίσω κέντρο.
Τα εργαλεία που χρειάζονται για να τοποθετήσει ή να αφαιρέσει κάποιος μια 11-πλη κασέτα Sram δεν έχουν διαφορά από τα εργαλεία που χρησιμοποιούσε μέχρι σήμερα. Μια μικρή διαφορά στην διαδικασία τοποθέτησης που υπάρχει, είναι η σύσταση από την Sram για χρήση κάποιου anti-seize compound ή γράσου στο σπείρωμα που βρίσκεται στο XD driver. Επίσης ένα ακόμη σημείο που χρειάζεται μεγάλη προσοχή είναι η σύσφιξη της κασέτας πάνω στο XD driver -η συνιστώμενη ροπή σύσφιξης είναι τα 40nm, η οποία είναι μια αρκετά μεγάλη- ώστε να μην υπάρξει πιθανότητα να χαλάσει το σπείρωμα του σώματος, ή της κασέτας καθώς και τα δύο είναι από αλουμίνιο.
